بخش اول آيين‌نامه راهنمائی و رانندگی

فصل هفتم ـ تصادفات

 ماده87 ـ راننده هر وسيله نقليه كه مرتكب تصادف منجر به جرح يا فوت گردد، موظف است بلافاصله وسيله نقليه را در محل تصادف متوقف ساخته و با نصب علايم ايمني هشدار دهنده برابر ماده (71) اين آيين‌نامه، رانندگان وسايل نقليه ديگر را از وقوع حادثه آگاه سازد و تا هنگامي كه تشريفات مربوط به رسيدگي از سوي راهنمايي و رانندگي و پليس راه پايان نيافته از تغيير وضع وسيله نقليه يا صحنه تصادف خودداري نموده و بلافاصله اقدام به انتقال مجروحان به مراكز درماني نمايد.
 تبصره ـ در تصادفات منجر به جرح در صورتي كه وسيله نقليه ديگري براي انتقال فوري مجروحان به مراكز درماني موجود نباشد، راننده وسيله نقليه در تصادف مي‌تواند با علامت‌گذاري محل قرار گرفتن چرخ‌ها در سطح راه، اقدام به حمل مجروحان با وسيله نقليه خود نمايد.
 ماده88 ـ واحدهاي راهنمايي و رانندگي و پليس راه موظفند پس از اطلاع از وقوع تصادف، در اسرع وقت اقدام به اعزام كارشناس تصادف به همراه تجهيزات و امكانات نظير كمك‌هاي اوليه، دوربين عكاسي و فيلمبرداري، آمبولانس، جك بادي و يا جرثقيل و مانند آنها، بر حسب نياز نمايند. كارشناس رسيدگي كننده به تصادف موضوع را به نزديكترين واحد انتظامي اعلام و در صورت ضرورت و برحسب مورد، براي درخواست كمك از نزديكترين واحد فوريت‌هاي پزشكي (اورژانس)، امداد و نجات، آتش‌نشاني، مركز راهداري، شهرداري و يا دهياري اقدام نموده و تا پايان رسيدگي به‌تصادف و برقراري ايمني تردد در محل وقوع، سانحه را مديريت مي‌نمايد.
 تبصره ـ نحوه همكاري و وظيفه دستگاه‌هاي ياد شده و همچنين اعمال مديريت از سوي كارشناس تصادف، برابر دستورالعملي خواهدبود كه به تصويب كميسيون ايمني راه‌هاي كشور مي‌رسد.
 ماده89 ـ هرگاه تصادف تنها منجر به خسارت مالي شود به نحوي كه امكان حركت از وسيله نقليه سلب نشده‌ باشد، رانندگان موظفند بلافاصله وسيله نقليه را براي رسيدگي و بازديد كارشناسان تصادفات در محل حادثه، به كنار راه منتقل كنند تا موجب سد معبر نگردد.
 ماده90ـ در نقاطي كه كارشناس راهنمايي و رانندگي و يا پليس راه وجود ندارد و يا حضور به هنگام آنان مقدور نباشد مسئولان امر مي‌توانند از نظرات مستدل حداقل سه نفر از رانندگان پايه يكم و يا پايه (ت) استفاده نمايند.
 ماده91ـ رانندگان وسايل نقليه هنگام تصادف منجر به جرح يا فوت مكلفند بلافاصله نام و نشاني صحيح و مشخصات گواهي‌نامه رانندگي وسيله نقليه خود را به‌مأموران انتظامي اعلام دارند و در صورت درخواست مدارك قانوني اعم از گواهي‌نامه، كارت شنـاسايي خودرو و بيمـه نامـه از سـوي مأموران مربوط، ايـن مدارك را بـه آنان تسليم نمايند.
 ماده92ـ رانندگاني كه با وسيله نقليه متوقفي كه سرنشين ندارد تصادف مي‌نمايند نبايد محل وقوع تصادف را ترك كنند و در صورت مراجعه نكردن راننده و يا مالك آن، بايد صاحب يا راننده وسيله نقليه و يا مأموران راهنمايي و رانندگي و يا پليس راه را از هويت و نشاني كامل خود آگاه سازند و در صورت دسترسي نداشتن به ايشان، نام و نام‌خانوادگي و نشاني دقيق خويش و شماره و مشخصات ديگر وسيله نقليه خود را بر روي كاغذي نوشته و در محلي قابل ديدن بر روي وسيله نقليه متوقف، الصاق نمايند.
 ماده93‌ـ رانندگاني كه با حيوانات، اشياء، تاسيسات و مانند آنها تصادف و ايجاد خسارت مي‌نمايند، بايد به منظور جلوگيري از بسته شدن راه و پيشگيري از بروز حوادث احتمالي ديگر، در صورت اماكن حيوان مرده يا مصدوم و همچنين اشيا باقي مانده در محل تصادف را از سطح سواره‌رو بيرون برده و موظفند صاحبان و مالكان آنها يا مأموران راهنمايي و رانندگي و يا پليس راه را از وقوع تصادف آگاه نمايند.
 ماده94ـ هرگاه راننده وسيله نقليه در اثر تصادف توانايي اجراي مقررات مندرج در مواد (92) و (93) اين آيين‌نامه را نداشته باشد موظف است در اولين فرصت مراتب را به‌مأموران مربوط اعلام دارد. اگر مالك وسيله نقليه فردي غير از راننده باشد پس از آگاهي از واقعه و در صورتي كه راننده مراتب را به مأموران مربوط اطلاع نداده‌ باشد، مالك موظف است در اسرع وقت مأموران مربوط را از واقعه آگاه سازد.
 ماده95ـ تعميرگاه‌ها و توقفگاه‌ها موظفند ظرف 24 ساعت پس از ديدن وسيله نقليه‌اي كه آثار تصادف يا جاي گلوله در آن وجود دارد مراتب را با ذكر مشخصات وسيله نقليه و در صورت امكان با ذكر نام و نشاني راننده به واحد انتظامي محل اعلام دارند.

فصل هشتم ـ علايم راهنمايي و رانندگي

 ماده96ـ علايم راهنمايي و رانندگي مانند انواع چراغ‌ها، تابلوها، خط‌كشي‌ها، نوشته‌ها، ترسيم‌ها و نيز علايم تعيين سمت عبور كه بايد روي راه‌ها كشيده شود، براساس قانون الحاق ايران به كنوانسيون عبور و مرور در جاده‌ها و كنوانسيون مربوط به علايم راهها ـ مصوب 1354 ـ تهيه شده‌اند، و همچنين رنگ زمينه و شكل علايم و تابلوها، مطابق نمونه‌هاي (پيوست شماره4) اين آيين‌نامه است.
 ماده97ـ تشخيص، انتخاب، تهيه، جانمايي، نصب، ترسيم و نگهداري علايم عمودي و افقي راهنمايي و رانندگي در شهرها براساس دستورالعملي خواهدبود كه به‌پيشنهاد شوراي عالي هماهنگي ترافيك شهرهاي كشور به تصويب وزير كشور مي‌رسد و در جاده‌ها به عهده وزارت راه و ترابري مي‌باشد. در مواقع اضطراري راهنمايي و رانندگي و پليس راه مي‌توانند خود اقدام به انتخاب نوع علايم و محل استفاده و در صورت لزوم تهيه و نصب آنها به طور موقت نموده و مراتب را بر حسب مورد، به شهرداري و يا وزارت راه و ترابري اعلام نمايند.
 تبصره ـ مفاهيم رنگ و شكل علايم و تابلوها و چگونگي رفتار رانندگان پس از ديدن آنها، كه در كتاب‌هاي آموزشي بايد ارايه شود، از سوي كارگروهي متشكل از نمايندگان وزارت كشور، وزارت راه و ترابري و راهنمايي و رانندگي تهيه و به همراه اين آيين‌نامه براي اطلاع عمومي در اختيار مراجع صلاحيت‌دار و با همكاري شوراهاي اسلامي شهرها در اختيار عموم مردم قرار مي‌گيرد.
 ماده98ـ رانندگان كليه وسايل نقليه و اشخاص اعم از پياده يا سوار بر حيوانات و يا اشخاصي كه مسئول هدايت انفرادي و يا دسته جمعي پيادگان و يا حيوانات در راه‌ها مي‌باشند موظفند از علايم و مقررات مربوط تبعيت نمايند، مگر اين كه مأموران راهنمايي و رانندگي و پليس راه به دلايلي رعايت نكردن آنها را در محل، مجاز اعلام كنند.
 ماده99ـ كنترل و تنظيم عبور و مرور ممكن است به وسيله چراغ‌ها يا خط‌كشي يا تابلوها، نوشته‌ها و ترسيم‌ها، يا مأموران راهنمايي و رانندگي و پليس راه و يا به هر وسيله ديگري كه بر حسب مورد لازم باشد، به عمل آيد. در هر حال فرمان پليس راهنما كه ممكن است مغاير با پيام علايم يا مقررات در محل باشد مقدم خواهدبود.
 ماده100ـ در دوطرف عقب وسايل نقليه طويل بايد دو عدد علامت نشان دهنده وسيله نقليه طويل (مستطيل زرد يا سفيد رنگ كه داراي حاشيه قرمز است) الصاق گردد تا رانندگان وسايل نقليه پشت سر را از طويل بودن آنها آگاه گرداند.
 ماده101ـ در محل‌هايي كه عبور و مرور به وسيله چراغ راهنمايي و رانندگي كنترل مي‌شود، رنگ‌هاي زير براي مقاصدي كه معين شده‌است به كار مي‌رود:
 الف ـ چراغ سبز براي حركت ـ رانندگان وسايل نقليه‌اي كه با چراغ سبز روبرو مي‌شوند حق عبور يا گردش دارند؛ مگر آنكه گردش به وسيله علامت ديگري ممنوع شده‌باشد. در هر حال وسايل نقليه در حال گردش بايد حق تقدم عبور وسايل نقليه‌اي را كه در مسير مجاز خود مستقيم مي‌روند و حق تقدم پيادگاني را كه از گذرگاه پياده در حركتند رعايت نمايند. با وجود اين اگر جريان ترافيك در جهتي كه آنها در حال پيش رفتن هستند آنچنان متراكم باشد كه چنانچه وارد تقاطع گردند با تغيير و تبديل بعدي رنگ چراغ نتوانند از آن خارج شوند، چراغ سبز در تقاطع، رانندگان را براي ادامه حركت مجاز نخواهد ساخت.
 ب ـ چراغ زرد براي احتياط ـ رانندگان وسايل نقليه‌اي كه با اين چراغ روبرو مي‌گردند نبايد از خط ايست يا از تراز چراغ راهنمايي و رانندگي عبور كنند؛ مگر آنكه آنچنان به خط ايست تقاطع و يا چراغ راهنمايي و رانندگي نزديك شده باشند كه پيش از عبور از خط ايست يا از تراز چراغ راهنمايي و رانندگي نتوانند به آساني توقف نمايند. در هر حال در صورت ورود قبلي به تقاطع موظفند به حركت خود ادامه داده و با رعايت مقررات ديگر از تقاطع يا گذرگاه عبور كنند.
 پ ـ چراغ قرمز براي ايست ـ رانندگان وسايل نقليه‌اي كه با چراغ قرمز برخورد مي‌كنند بايد پيش از خط ويژه ايست، توقف كامل نمايند و در صورت نبودن خط ايست در فاصله پنج متري چراغ راهنمايي و رانندگي بايستند و تا روشن شدن چراغ سبز و تخليه تقاطع از وسايل نقليه منتظر بمانند.
 ت ـ چراغ چشمك‌زن زرد براي عبور با احتياط ـ رانندگان وسايل نقليه‌ مكلفند با ديدن اين چراغ از تقاطع و گذرگاه پياده با احتياط و سرعت كم عبور نمايند.
 ث ـ چراغ چشمك‌زن قرمز براي ايست و عبور ـ رانندگان وسايل نقليه در صورت برخورد با اين چراغ نبايد از خط ايست و يا در صورت نبودن خط ايست از تراز چراغ راهنمايي و رانندگي فراتر روند و بايد توقف نموده و پس از اطمينان از نبودن خطر تصادف، حركت و عبور نمايند. همين اقدامات هنگام ديدن تابلوي ايست بايد انجام شود.
 ماده102ـ‌ در تقاطعهايي كه مسير جداگانه گردش به راست به وسيله جدول يا خط‌كشي تعبيه نشده‌است، در هنگامي كه چراغ راهنمايي و رانندگي قرمز است، رانندگاني كه قصد گردش به راست داشته‌ باشند در صورت نصب تابلوي ويژه‌اي كه گردش به راست را مجاز اعلام مي‌نمايد، مي‌توانند از منتهي‌اليه سمت راست راه و با رعايت احتياط و حق تقدم عبور وسايل نقليه و پيادگاني كه با چراغ سبز در حال عبور مي‌باشند، وارد راه مجاور سمت راست شوند.
 ماده103ـ در چراغ‌هايي كه به عنوان چراغ راهنماي عابر پياده مورد استفاده قرار مي‌گيرند، رنگ‌ها داراي معاني زير است:
 چراغ سبز ـ پيادگان مجاز به عبور از عرض راه مي‌باشند.
 چراغ قرمز ـ عبور پيادگان از عرض راه ممنوع است.
 ماده104 ـ هدايت و كنترل ترافيك از سوي مأموران صلاحيت دار با فرمان‌هاي زير انجام مي‌گيرد:
 الف ـ بلند كردن دست به طور عمودي ـ مفهوم اين حركت براي كليه استفاده‌كنندگان از راه به معناي توجه توقف خواهدبود. اما رانندگاني كه توقف وسايل نقليه آنها ايمني كافي ندارد مستثني هستند. اين علامت، رانندگاني را كه پيشتر وارد محوطه تقاطع شده‌اند ملزم به توقف نمي‌سازد.
 ب ـ بلند كردن دست يا دست‌هاي مأمور به دو طرف و بطور افقي ـ مفهوم اين حركت براي كليه استفاده كنندگان از راه كه جهت حركت آنها در امتداد جهت نشان داده شده با دست يا دست‌هاي مأمور صلاحيت‌دار مي‌باشد، به معناي ايست خواهدبود. ممكن است مأمور پس از دادن اين علامت دست يا دست‌هاي خود را پايين بياورد. اين حركت نيز براي رانندگاني كه در سمت جلو و عقب مأمور قراردارند به منزله علامت ايست مي‌باشد.
 ماده105ـ در خيابان‌ها و يا تقاطع‌هايي كه سطح آنها به شكل شطرنجي و به رنگ زرد و سياه نقاشي شده، هنگامي كه تراكم خودروها زياد است و امكان تخليه به هنگام تقاطع وجود ندارد، رانندگان موظفند پيش از محل نقاشي شده متوقف شوند و مسير حركت ديگر خودروها را باز نگه دارند.
 ماده106ـ نصب آگهي يا علامت يا تابلو يا وسايلي كه داراي شباهت با علايم و يا تابلوهاي راهنمايي و رانندگي باشد يا از آنها تقليد شود و يا منظور از آن هدايت و كنترل وسايل نقليه باشد و يا به طريقي باعث جلوگيري از ديدن علايم و تابلوهاي راهنمايي و رانندگي گردد و همچنين نصب چراغ‌هاي رنگي تبليغاتي در كنار چراغ‌هاي راهنمايي و رانندگي به طوري كه موجب اشتباه رانندگان گردد ممنوع است. مقامات صلاحيت‌دار مي‌توانند در صورت ديدن چنين اشيايي براي رفع آنها اقدام نمايند.
 تبصره1 ـ ممكن است از طرف موسسات يا اشخاص با اجازه مراجع صلاحيت‌دار علايمي براي هدايت مراجعه‌كنندگان به مكان‌هاي اطراف راه نصب گردد، مشروط به اين كه اين تابلوها مانع ديدن تابلوهاي راهنمايي و رانندگي نشوند و ايمني راه را به خطر نيندازند.
 تبصره2ـ ضوابط و چگونگي تهيه، نصب و يا الصاق آگهي‌هاي تبليغاتي و تابلوهاي هدايت به مكان‌ها در شهرها و جاده‌ها، برحسب مورد، به وسيله شوراي عالي هماهنگي ترافيك شهرهاي كشور در شهرها و وزارت راه و ترابري در جاده‌ها تعيين خواهدشد.
 ماده107ـ هيچكس حق ندارد بدون اجازه راهنمايي و رانندگي و پليس راه در علايم راهنمايي و رانندگي و ديگر وسايل تنظيم عبور و مرور وسايل نقليه تغييراتي بدهد و يا در متن آن تصرفاتي نمايد، مگر اشخاصي كه در دستورالعمل‌هاي موضوع ماده (97) اين آيين‌نامه مشخص شده‌اند.
 ماده108ـ رانندگاني كه قصد گردش به راست يا به چپ يا توقف يا تغيير مسير را دارند مكلفند از فاصله حدودي 100متر به محل گردش يا توقف به وسيله چراغ راهنما به‌ترتيب زير علامت دهند:
 الف ـ‌ براي گردش به راست، چراغ راهنماي سمت راست وسيله نقليه را روشن كنند.
 ب ـ براي گردش به چپ، چراغ راهنماي سمت چپ را روشن نمايند.
 پ ـ براي توقف، چراغ راهنماي سمت راست را روشن نمايند.
 ت ـ براي تغيير مسير و يا تغيير خط حركت، در فاصله مناسب، چراغ راهنماي سمت راست يا چپ را بر حسب مورد، روشن كنند.
 ماده109ـ رانندگان وسايل نقليه موتوري كه چراغ راهنما نداشته و همچنين وسايل نقليه غير موتوري و موتورسيكلت‌ها و دوچرخه‌ها بايد با دست به شرح زير علامت بدهند:
 الف ـ براي گردش يا تغيير مسير به راست، دست چپ را به طرف بالا نگهدارند.
 ب ـ براي گردش يا تغيير مسير به چپ، دست چپ را به طور افقي نگهدارند.
 پ ـ براي توقف، دست چپ را به طرف پايين نگهدارند.
 ت ـ براي كاستن سرعت، دست چپ را به طور افقي از بالا به پايين به طور متناوب حركت دهند.
 ماده110ـ علايم آگاه سازي (اخبار) و همچنين علايم لازم براي سبقت به شرح زير مي‌باشد:
 الف ـ‌ در روز بوق كوتاه.
 ب ـ در شب چند بار تبديل و تعويض نور چراغ بالا و پايين.
 پ ـ هنگام سبقت گرفتن اعم از اين كه روز باشد يا شب، براي جلب توجه وسايل نقليه پشت سر، استفاده از چراغ راهنما ضروري است.
 ماده111 ـ وسايل نقليه امدادي، بازرسي، انتظامي، سازمان‌هاي خدمات رساني و مدارس بايد داراي دستگاه آگاه‌سازي شنيداري و ديداري مندرج در ماده (60) اين آيين‌نامه و تجهيزات ايمني باشند و روي بدنه وسيله نقليه هم عبارات و علايم مشخص‌كننده نقش و يا نصب نمايند.
 ماده112ـ رانندگان وسايل نقليه كه مواد خطرناك حمل مي‌كنند بايد در دو طرف و عقب وسيله نقليه تابلويي كه روي آن كلمه (خطر) با حروف درشت و به دو زبان فارسي و انگليسي و به رنگ قرمز نوشته شده باشد نصب كنند. مسئولان شركت‌ها و موسسات حمل بار و رانندگان وسايل نقليه مكلفند مقررات خاص حمل مواد خطرناك را رعايت نمايند.
 ماده113ـ هرگاه وسيله نقليه‌اي شب در كنار و بيرون سطح راه توقف نمايد به‌طوري كه كناره وسيله نقليه متوقف مماس بر حاشيه سواره‌رو باشد و نور كافي در آن محل براي تشخيص اشيا يا اشخاص از فاصله 150متري وجود نداشته‌باشد، راننده يا متصدي وسيله نقليه (اعم از اين كه درون وسيله نقليه باشد يا بيرون آن) مكلف است چراغ‌هاي كوچك جلو و خطر عقب وسيله نقليه را روشن نگهدارد. چنانچه چراغ كوچك خراب شده‌باشد چراغ‌هاي بزرگ را با نور پايين روشن سازد.
 ماده114ـ هرگاه در راه‌ها خرابي و نقص پيش‌بيني نشده براي وسيله نقليه موتوري ايجاد شود، راننده مكلف است آن را از مسير عبور و مرور بيرون برده و در محل مناسبي كه موجب سد راه و مزاحمت براي وسايل نقليه ديگر و پيادگان نباشد متوقف سازد. در اين مورد و در موارد ديگري كه وسيله ياد شده قادر به حركت نباشد و انتقال آن به محل مناسبي مقدور نگردد، در صورت نبودن نور كافي در راه بايد به منظور آگاه ساختن رانندگان ديگر، علايم ايمني به ترتيب زير در محل قرار دهد:
 الف ـ‌ در وسط راه چراغ الكتريكي و يا مشعل نوراني قرمز در فاصله‌هاي 70متري جلو و عقب و يكي ديگر در پهلوي وسيله نقليه از كار افتاده بگذارد. در راه‌هايي كه به‌وسيله موانع فيزيكي مسير رفت و برگشت وسايل نقليه از هم جدا شده است قراردادن علايم مندرج در فوق در عقب و پهلوي وسايل متوقف كافي خواهدبود.
 ب ـ هرگاه وسيله نقليه سر پيچ يا تپه‌اي از كار بيفتد علايم بايد در فاصله‌هاي مناسبي قرار داده شود تا رانندگان وسايل نقليه ديگر، از فاصله 200متري متوجه خطر شوند.
 ماده115ـ هرگاه وسيله نقليه موتوري در راه‌ها از كار بيفتد و به علت كافي بودن روشنايي محل احتياجي به استفاده از چراغ يا مشعل نباشد، راننده بايد در وسط جاده مثلث‌هاي شبرنگ متساوي‌الاضلاع داراي زمينه سفيد يا زرد با حاشيه قرمز از نوع علامت احتياط به ابعاد حداقل 30 سانتيمتر در فاصله 70متري جلو و عقب آن به نحوي كه قابل ديدن باشد قراردهد.
 ماده116ـ اگر وسيله نقليه حامل مواد خطرناك در ساعات و شرايط مندرج در مواد (113) و (114) در راه‌ها از كار بيفتد، راننده يا متصدي وسيله نقليه موظف است كه در وسط جاده چراغ‌هاي الكتريكي به رنگ قرمز با باتري در فاصله‌هاي 70متري جلو و عقب و ديگري در پهلوي وسيله از كار افتاده بگذارد. استفاده از فانوس يا چراغ يا مشعل و هرگونه علامت آتش‌زا براي اين گونه وسايل نقليه ممنوع است.
 ماده117ـ روي يدك و هرنوع وسيله نقليه‌اي كه وسيله نقليه ديگري آن را مي‌كشد بايد يك پرچم سفيد به ابعاد حداقل 50 سانتيمتري طوري نصب شود تا رانندگان ديگر از فاصله دور و از دو طرف جاده آن را ببينند.

فصل نهم ـ مقررات رانندگي

 بخش اول ـ مسير و جهت عبور
 ماده118ـ رانندگان كليه وسايل نقليه موظفند از خط عبور يا مسير عبوري سمت راست راه حركت نمايند، مگر در موارد زير:
 الف ـ هنگام سبقت گرفتن از وسيله نقليه جلو.
 ب ـ هنگامي كه سمت راست راه به هر علتي بسته شده و امكان عبور نباشد.
 پ ـ هنگام گردش به چپ.
 ماده119ـ در راه‌هايي كه خط‌كشي شده، وسايل نقليه بايد در مسير بين خطوط حركت كنند و از آن خارج نشوند و در صورت نياز به خروج و تغيير خط حركت، احتياط كامل را نموده و ابتدا با استفاده از چراغ راهنما و يا با دادن علامت، رانندگان وسايل نقليه ديگر را از قصد خود آگاه سازند و سپس با رعايت حق تقدم عبور وسايل نقليه‌اي كه در خطوط كناري در حركت هستند وارد خط‌هاي عبور ديگر شوند. در راه‌هايي كه خط‌كشي ندارند هرگونه تغيير مسير حركت به چپ و راست ممنوع است، مگر با رعايت احتياط و دادن علامت و رعايت حق تقدم عبور وسايل نقليه هم مسير و مجاور. همچنين انحراف و تجاوز وسايل نقليه به مسير مقابل (مخالف) ممنوع است؛ مگر در موارد سبقت مجاز و با رعايت ضوابط سبقت.
 ماده120ـ رانـندگي در بخش وسط راه‌هايي كه به وسيله خط‌كشي يا علايم ديگر به سه بخش تقسيم شده‌اند، به جز براي سبقت گرفتن يا گردش به چپ، بر حسب مورد با رعايت علايم و مقررات مربوط، ممنوع است.
 ماده121ـ در راه‌هايي كه به وسيله علايم، مانند خط‌كشي‌هاي يك خط ممتد و يا دو خط ممتد و يا موانع فيزيكي به دو بخش تقسيم شده‌اند، رانندگان موظفند از بخش راست راه حركت كنند و حق ندارند از روي آنها بگذرند. در برخي از بخش‌هاي راه كه يك خط از دوخط ممتد به خط بريده تبديل شده‌است، رانندگاني كه در سمت خط بريده در حركتند مجاز به سبقت گرفتن و يا گردش به چپ، برحسب مورد و با توجه به طول خط بريده و با رعايت مقررات بخشهاي سبقت و گردش، مي‌باشند.
 ماده122ـ در راه‌هاي يك طرفه رانندگان وسيله نقليه بايد در جهت و مسير مجاز عبور كنند و حركت برخلاف مسير تعيين شده به هر شكل ممنوع است.
 ماده123ـ در ميدان‌هايي كه به وسيله علايم، مانند خط‌كشي و يا موانع فيزيكي مشخص شده‌اند رانندگان وسايل نقليه موظفند از سمت راست آنها گردش نمايند و حركت در خلاف جهت تعيين شده ممنوع است؛ مگر آنكه به وسيله علايم ديگر، عبور از سمت چپ مجاز اعلام شود.
 ماده124ـ در راههايي كه عبور وسايل نقليه كندرو مجاز اعلام گرديده‌اند، رانندگان اين‌گونه وسايل نقليه در هر حال مكلفند از اولين خط عبور سمت راست يا محل‌هايي كه براي عبور آنها تعيين شده حركت نمايند.
 ماده125ـ هنگامي كه وسيله نقليه‌اي از روبروي وسيله نقليه ديگري در جهت مخالف حركت مي‌كند، راننده هريك از آنها بايستي تا حد امكان در طرف راست خود حركت نمايد و در صورت لزوم به حاشيه بخش سواره‌رو در جهت حركت خود نزديك شود. اگر در انجام اين عمل مانع وجود داشته باشد و يا وسيله نقليه ديگري مانع حركت او شود، بايد از سرعت خود كاسته و در صورت لزوم توقف نمايد تا به وسايل نقليه جهت مقابل اجازه عبور دهد.
 بخش دوم ـ سرعت
 ماده126ـ در راهها و مناطقي كه ميزان سرعت رانندگي به وسيله تابلو يا علايم ديگر راهنمايي و رانندگي معين نگرديده‌است، سرعت مجاز براي رانندگان وسايل نقليه به‌قرار زير مي‌باشد:
 اول ـ در شهرها و مناطق مسكوني
 الف ـ معابر شرياني درجه يك
 1ـ آزادراه‌ها حداقل 70 و حداكثر 125 كيلومتر در ساعت.
 2ـ بزرگراه‌ها حداكثر 100كيلومتر در ساعت.
 ب ـ معابر شرياني درجه دو
 1ـ خيابان‌هاي شرياني اصلي حداكثر 60كيلومتر در ساعت.
 2ـ خيابان‌هاي شرياني فرعي حداكثر 50 كيلومتر در ساعت.
 پ ـ معابر محلي ـ در اين معابر و ميدان‌ها حداكثر 30 كيلومتر در ساعت. 
 دوم ـ در راه‌هاي بيرون شهر و مناطق غيرمسكوني
 الف ـ آزادراه‌ها ـ حداقل 70و حداكثر 125 كيلومتر در ساعت.
 ب ـ بزرگراه‌ها ـ حداكثر 115 كيلومتر در ساعت.
 پ ـ جادهها ـ روزها حداكثر 100 و شب‌ها حداكثر 90كيلومتر در ساعت.
 تبصره1ـ تردد اتوبوس، ميني‌بوس، و انواع باركش‌ها به استثناي وانت‌ها در خط سوم (سرعت) آزادراه‌هاي شهري و بين‌شهري ممنوع است.
 تبصره2ـ حداكثر سرعت مجاز براي وسايل نقليه موتوري در هريك از خط‌هاي عبوري آزادراه‌ها با توجه به شرايط محل به وسيله علايم تعيين مي‌گردد.
 تبصره3ـ تغييرات بعدي در ميزان سرعت‌هاي قيد شده در راه‌هاي بيرون شهر و مناطق غيرمسكوني از سوي وزارت راه و ترابري تعيين و اعلام مي‌گردد.
 ماده127ـ علاوه بر آزادراه‌ها در محل‌هايي كه بر حسب ضرورت با نصب تابلو يا علايم ديگر حداقل سرعت نيز معين گرديده‌است، رانندگي با سرعت كمتر از حداقل، مجاز نخواهدبود.
 ماده128ـ رانندگان حق ندارند در راه‌ها آن قدر با سرعت كم حركت نمايند كه باعث كندي عبور و مرور يا نابساماني آن بشوند، مگر آنكه براي پرهيز از خطر و تصادف ضروري باشد.
 ماده129 ـ رانندگان وسايل نقليه موظفند در تقاطع‌هايي كه چراغ راهنمايي و رانندگي يا مأمور راهنمايي و رانندگي يا تابلوي ايست وجود ندارد، در سر پيچ‌ها جاده‌هاي تنگ و تپه‌ها و به طور كلي در محل‌هايي كه موانعي در مسير حركت آنان وجود داشته باشد و همچنين هنگام بارندگي يا مه يا كولاك و مانند آنها از سرعت وسيله نقليه تاحدي كه برحسب مورد براي پرهيز از خطر يا تصادف ضرورت دارد، بكاهند و با سرعت مطمئن حركت نمايند.
 ماده130ـ رانندگان وسايل نقليه هنگام عبور از معابر و گذرگاه‌هاي تنگ يا پر جمعيت و يا هنگامي كه بيشتر از 50 متر مقابل آنها ديده نمي‌شود، مكلفند آهسته و با سرعت مطمئن حركت كنند و در صورت احتمال وقوع حادثه يا اخلال در نظم و مزاحمت براي پيادگان، برحسب مورد، حركت وسيله نقليه را كند يا آن را متوقف سازند.
 ماده131ـ رانندگي با انواع دوچرخه‌هاي موتوردار در شب با سرعتي بيش از 40 كيلومتر در ساعت مجاز نيست، مگر اين كه نور چراغ جلوي آنها براي تشخيص اشياء و انسان از فاصله 100متري كافي باشد كه در اين صورت هم نمي‌توانند از حداكثر سرعت مقرر تجاوز نمايند.
 بخش سوم ـ سبقت 
 ماده132ـ رانندگاني كه قصد سبقت گرفتن از وسايل نقليه‌اي را كه در جهت آنان حركت مي‌نمايند دارند، در محل‌هاي مجاز و در صورت لزوم پس از روشن كردن چراغ راهنما و يا با دادن علامت لازم تنها از سمت چپ آنها سبقت گيرند و پس از سبقت و طي مسافت كافي، بار ديگر با روشن كردن چراغ‌ راهنما و يا با دادن علامت به طرف راست راه متوجه و در مسير قبلي خود قرار گيرند به نحوي كه راه وسيله نقليه‌اي كه از آن سبقت گرفته شده بسته نشود يا موجب تصادف نشود. با وجود اين سبقت گرفتن از طرف راست وسيله نقليه‌اي كه در حال گردش به چپ مي‌باشد مجاز خواهدبود.
 ماده133ـ مسيري كه راننده مي‌خواهد براي سبقت گرفتن وارد آن شود بايد تا فاصله دور و مطمئني از طرف مقابل خالي از هرگونه وسيله نقليه بوده و تفاوت سرعت بين وسيله نقليه او و وسيله نقليه جلويي براي سبقت كافي باشد تا به اين ترتيب موجب به خطر انداختن خود و ترافيك سمت مقابل نشده باشد.
 ماده 134ـ رانندگان وسايل نقليه‌اي كه از آنها سبقت گرفته مي‌شود بايد راه را براي وسيله نقليه‌اي كه در حال سبقت گرفتن است باز كنند و بر سرعت خود نيفزايند.
 ماده135ـ سبقت گرفتن در موارد زير ممنوع است:
 الف ـ در سر پيچ‌هاي تند و سربالايي كه ميدان ديد راننده كم است.
 ب ـ از 50 متر مانده به پيچ‌ها تا 50 متر پس از آن يا در تقاطع راه‌ها يا در تقاطع راه‌آهن، مگر آنكه به وسيله علايم، سبقت مجاز شناخته شده باشد.
 پ ـ هنگامي كه روشنايي و ميدان ديد به هر علت كافي نباشد.
 ت ـ سبقت از وسيله نقليه‌اي كه خود در حال سبقت گرفتن است، مگر در راهي كه به دليل وجود سه خط عبور يا بيشتر، اين عمل مجاز باشد.
 ث ـ براي اتوبوس‌ها و كاميون‌ها در معابر شهري.
 ج ـ از 100متر مانده به ورودي تونل‌ها و پل‌ها تا انتهاي آنها، مگر آنكه به وسيله علايم، سبقت مجاز شناخته شده‌باشد.
 چ ـ در نقاطي كه با نصب علايم ويژه سبقت گرفتن ممنوع اعلام شده باشد.
 ح ـ هنگامي كه وسيله نقليه‌اي در فاصله‌اي نزديك و غير ايمن از روبرو در حال حركت مي‌باشد.
 بخش چهارم ـ حق تقدم عبور
 ماده136ـ رعايت مقررات مربوط به حق تقدم عبور براي همه اجباري است، مگر در مواردي كه موجب مقررات خاص يا علايم ويژه راهنمايي و رانندگي خلاف اين حكم داده شده باشد.
 ماده137ـ حق تقدم عبور وسايل نقليه در تقاطع‌ها و ميدان‌هايي كه هيچگونه علامت و چراغ راهنمايي و رانندگي وجود نداشته‌باشد، به ترتيب زير است:
 الف ـ در تقاطع هم‌عرض اگر دو وسيله نقليه‌اي كه روبروي يكديگر در حركتند بخواهند با هم وارد خيابان مجاور واحدي شوند، حق تقدم عبور با وسيله‌اي است كه به‌سمت راست گردش مي‌كند.
 ب ـ هرگاه دو يا چند وسيله نقليه از دو يا چند راه مختلف به تقاطع هم عرض برسند، حق تقدم عبور با وسيله نقليه‌اي است كه در طرف راست وسيله نقليه ديگر قرار دارد.
 پ ـ هنگام ورود به ميدان‌ها حق تقدم عبور با وسايل نقليه‌اي است كه در درون ميدان در حال حركت هستند.
 ت ـ در سه راه‌ها حق تقدم عبور با وسيله نقليه‌اي است كه به طور مستقيم و در سمت و مسير مجاز حركت مي‌كند حتي اگر عرض خياباني كه مسير آن است از عرض راه تلاقي كننده كمتر باشد.
 ماده138ـ در برخورد راه اصلي با راه فرعي حق تقدم با وسيله‌اي است كه از راه اصلي عبور مي‌كند. رانندگاني كه از راه فرعي وارد راه اصلي مي‌شوند، بايد پيش از ورود به راه اصلي، در صورت لزوم توقف نموده و پس از رعايت حق تقدم عبور وسايل نقليه‌اي كه در مسير مجاز خود در راه اصلي و با سرعت مجاز عبور مي‌كنند، وارد اين راه بشوند.
 ماده139ـ رعايت مقررات ماده (138) براي وسيله نقليه‌اي كه از راه خصوصي يا شانه راه يا گاراژ يا كوچه يا تعميرگاه و مانند آنها به معابر عمومي وارد مي‌شود نيز لازم است.
 ماده140ـ وسيله نقليه‌‌اي كه در مسير مجاز در حال حركت است بر وسايل نقليه متوقفي كه در حال شروع حركت به جلو يا عقب، گردش و يا دور زدن هستند حق تقدم عبور دارد.
 ماده141ـ در گذرگاه پياده كه چراغ راهنمايي و رانندگي نداشته‌باشد، حق تقدم عبور با پيادگان است.
 ماده142ـ در خيابان يا در تقاطعي كه وسايل نقليه روبروي يكديگر حركت مي‌كنند، هرگاه وسيله‌اي بخواهد گردش به چب كند حق تقدم با وسيله نقليه‌اي است كه مستقيم و در مسير مجاز عبور مي‌نمايد. در محل توقف (پارك) كنار خيابان حق تقدم با وسيله‌اي است كه ضمن حركت به عقب مشغول توقف يا پارك كردن است.
 ماده143ـ در راه‌هايي كه مسير حركت وسايل نقليه به علت وجود موانع ثابت اعم از وسايل نقليه پارك شده، مصالح ساختماني، اشياء، عمليات عمراني، حفاري و خرابي راه بسته‌ و يا براي عبور از مسير مجاز كافي نباشد، حق تقدم عبور با وسايل نقليه‌اي است كه مسير عبور آنها باز يا سهم عبور بيشتري را دارا مي‌باشد. 
 ماده144ـ در راه‌هاي كوهستاني و يا راه‌هاي شيب‌دار با ويژگي‌هاي مشابه راه‌هاي كوهستاني كه در آنها عبور از كنار وسايل نقليه طرف مقابل غيرممكن و يا مشكل مي‌باشد، راننده‌اي كه در جهت سرازيري در حركت است بايد به كنار راه رفته و به ‌راننده‌اي كه در جهت سربالايي در حركت است تقدم عبور بدهد.
 تبصره ـ در راه‌هاي مسطح كه دو طرف راه منتهي به كوه و پرتگاه مي‌باشد حق تقدم عبور با وسايل نقليه‌اي است كه در طرف پرتگاه قرار دارند.
 ماده145ـ در راه‌هاي مندرج در ماده (144) كه در كنار آن جاي توقف (پارك) يا شانه كافي وجود دارد به نحوي كه راننده مي‌تواند با استفاده از آن به كنار برود و با استفاده از آن از عقب رفتن يكي از وسايل نقليه جلوگيري كند، راننده واقع در جهت سربالايي بايد با استفاده از آن به راننده واقع در جهت سرازيري اجاره عبور دهد. چنانچه يكي از دو وسيله‌اي كه مي‌خواهند از كنار يكديگر عبور كنند به منظور امكان عبور، مجبور به عقب رفتن بشود، اين عمل را بايد وسيله‌اي كه در جهت سرازيري قرار دارد انجام دهد، مگر آنكه به طور آشكار انجام آن از سوي راننده واقع در جهت سربالايي آسانتر باشد.
 بخش پنجم ـ استفاده از چراغ‌ها
 ماده146ـ راننده وسيله نقليه‌اي كه شب در حركت است و همچنين در هر محل يا زمان ديگري كه به علت نبودن نور كافي ناشي از ابري بودن هوا، وجود مه، باران، برف، عبور از تونل و مانند آنها ديد كافي وجود ندارد، بايد چراغ‌هاي وسايل نقليه را به ترتيب مقرر در مواد بعدي روشن نمايد.
 ماده147ـ در خيابان‌ها و جاده‌هايي كه نور كافي وجود دارد بايد تنها از چراغ‌هاي جانبي جلو و عقب در صورت خرابي ناگهاني چراغ‌هاي جانبي جلو از چراغ عبور (نورپايين) استفاده شود.
 ماده148ـ هنگامي كه چراغ‌ها بايد روشن باشند، اگر چند وسيله نقليه متصل به‌هم حركت كنند، روشن كردن چراغ‌هايي كه با توجه به محل نصبشان پوشيده مي‌شوند ضرورت ندارد ولي در هر حال چراغ‌هاي جلوي وسيله اولي و چراغ‌هاي عقب وسيله آخري بايد روشن باشند.
 ماده149ـ رانندگان وسايل نقليه موتوري موظفند كه در جاده‌ها از چراغ رانندگي (نوربالا) استفاده كنند تا بتوانند كليه اشيا و اشخاص را در فاصله دور ببينند، مگر در موارد زير كه بايد از چراغ عبور (نور پايين) استفاده نمايند:
 الف ـ هنگام روبرو شدن با وسيله نقليه‌اي كه از جهت مخالف حركت مي‌كند. در اين صورت راننده بايد از فاصله حداقل150 متري از چراغ عبور (نورپايين) استفاده نمايد تا راننده طرف مقابل بتواند به راحتي و بدون خطر به راه خود ادامه دهد. در عين حال براي جلوگيري از تابش خيره كننده نور به چشم رانندگان ديگر، مي‌توان بر حسب مورد از چراغ‌هاي كوچك يا چراغ‌هاي مه شكن استفاده نمود. 
 ب ـ هنگـامي كه وسيـله نقليه از فاصله نزديك عقب وسيله نقليه ديگري كه درحال حركت است عبور مي‌كند، مگر وقتي كه درحال سبقت گرفتن باشد.
 ماده150ـ چراغ‌هاي جلو وسايل نقليه‌اي كه در شانه راه‌ها (به استثناي آزاد راه‌ها و بزرگراه‌ها) توقف مي‌نمايند با ديدن حركت وسايل نقليه‌‍‌اي كه از مقابل در حركتند بايد خاموش شود و براي تشخيص وجود و ابعاد وسيله نقليه، چراغ‌هاي كوچك و جانبي را روشن نمايند.
 ماده151ـ استفاده از چراغ‌هاي چشمك‌زن و رنگارنگ در وسايل نقليه ممنوع است، مگر در مواردي كه به موجب اين آيين‌نامه مجاز باشد.
 بخش ششم ـ گردش
 ماده152ـ قواعد گردش در تقاطع‌ها به شرح زير است:
 الف ـ براي گردش به راست بايد با توجه به سرعت و جهت و موقعيت وسايل نقليه‌اي كه در جلو و عقب حركت مي‌كنند با فاصله كافي و مناسب و با استفاده از چراغ راهنما و يا با دادن علامت، وارد خط عبور سمت راست شده و به طور كامل از كنار تقاطع بگذرند.
 ب ـ براي گردش به چپ بايد با توجه به سرعت و جهت و موقعيت وسايل‌نقليه‌اي كه در جلو و عقب حركت مي‌كنند از فاصله كافي و مناسب چراغ راهنما استفاده نموده و يا با دادن علامت وارد مسير مجاز سمت چپ شده به‌طوري كه پس از ورود به تقاطع، وسيله نقليه در حدود مركز تقاطع قرار گيرد و سپس با رعايت حق تقدم عبور وسايل نقليه‌اي كه مستقيم و در مسير و محل مجاز در حركتند با حداقل سرعت به چپ گردش نمايد به نحوي كه پس از ورود به خيابان موردنظر در مجاورت محور وسط آن خيابان قرار گيرد.
 پ ـ براي گردش به چپ در راه‌هاي بيرون شهر كه منحصر به دو خط عبور رفت و برگشت بوده و مانع فيزيكي وسط جاده وجود نداشته باشد، رانندگان وسايل نقليه موظفند وسيله‌نقليه را در شانه راه و در صورت نبودن آن، در منتهي‌اليه سمت راست راه متوقف نموده و سپس با توجه به سرعت و جهت و موقعيت وسايل نقليه‌اي كه به طور مستقيم در حال حركت مي‌باشند و با استفاده از چراغ راهنما و يا با دادن علامت اقدام به گردش نمايند.
 ماده153ـ در راه‌هاي يك طرفه براي گردش به چپ، رانندگان موظفند وسيله‌نقليه را به منتهي‌اليه طرف چپ خيابان هدايت و سپس به چپ گردش كنند.
 ماده154ـ دور زدن در فـاصله 150متـري پيـچ‌ها و سربالايـي‌هـا و تونل‌ها كه ميدان ديد كافي نيست و همچنين از روي خط پر يا ممتد (يك خطه ممتد يا دو خطه ممتد) ممنوع است.
 ماده155ـ به عقب راندن وسيله نقليه در آزادراه‌ها و بزرگراه‌ها و ورودي و خروجي آنها ممنوع مي‌باشد. در راه‌هاي ديگر به هنگام ضرورت، با احتياط كامل براي پرهيز از وقوع هرگونه حادثه و بسته شدن راه عبور وسايل ديگر، مجاز است.
 ماده156ـ در تقاطع‌هايي كه با ترسيم جهت‌نما بر سطح آنها مسير حركت مشخص شده، رانندگان موظفند تنها در همان جهت ترسيم شده بر سطح تقاطع به‌حركت خود ادامه دهند. در معابري كه با ترسيم جهت‌نما بر سطح آن مسير حركت مشخص شده، رانندگان تا حد امكان مسير مشخص شده بر سطح معبر را دنبال مي‌كنند، مگر اينكه قصد تغيير خط يا توقف يا گردش داشته باشند كه در اين صورت با رعايت كامل مقررات، از مسير مشخص شده خارج مي‌شوند.
 بخش هفتم ـ توقف
 ماده157ـ رانندگان تاكسي‌هاي خطي و بيسيم‌دار هنگامي كه مسافر ندارند بايد در ايستگاه‌هاي تعيين شده توقف كنند.
 ماده158ـ كليه رانندگان وسايل نقليه براي سوار و پياده‌كردن مسافران و يا سرنشينان خود بايد تنها در محل‌هاي مجاز و يا در منتهي‌اليه سمت راست سواره رو توقف نمايند.
 تبصره ـ سوار و يا پياده كردن مسافران وسايل‌نقليه عمومي بين شهري در صورت وجود پايانه مسافربري در شهر، تنها در پايانه ياد شده مجاز است.
 ماده159ـ هرگونه توقف كوتاه يا طولاني وسايل‌نقليه در خط‌هاي عبور يا مسير وسايل نقليه و پيادگان و همچنين توقف وسايل‌نقليه در حاشيه راه‌ها براي عرضه و خريد و فروش كالا كه موجب تجمع اشخاص و يا وسايل نقليه در محل يا انحراف ديد و يا كاهش توجه رانندگان از رانندگي و احتمال وقوع تصادف گردد ممنوع است. رانندگان وسايل‌نقليه در صورت توقف اضطراري كه امكان انتقال وسيله‌نقليه به بيرون خط و يا مسير عبوري وجود نداشته باشد، موظفند با نصب علايم، از فاصله 70متري رانندگان وسايل‌نقليه ديگر و پيادگان را آگاه نمايند.
 ماده160ـ هيچ راننده‌اي مجاز نيست وسيله نقليه‌اي را كه موتور آن روشن است حتي در محل مجاز متوقف سازد و خود از آن پياده و دور گردد. در معابر شيب‌دار پس از توقف، رانندگان بايد چرخ‌هاي جلو وسيله نقليه را به سمت كناره راه بپيچانند و سپس با رعايت ديگر نكات ايمني، موتور را خاموش و پياده شوند، مگر در راه‌هايي كه كناره آنها منتهي به پرتگاه باشد.
 ماده161ـ رانندگان وسايل‌نقليه در موارد زير موظفند به ترتيبي كه مقرر مي‌شود توقف نمايند:
 الف ـ هنگام برخورد با وسايل نقليه امدادي كه دستگاه‌هاي آگاه‌سازي شنيداري يا ديـداري خودر را به كار انداخته باشند تا حد امكان وسيله‌نقليه را در مسير مجاز خود به سمت راست راه‌هدايت و راه را براي آنها باز كنند و در صورت لزوم تا گذشتن وسايل نقليه امدادي متوقف شوند.
 ب ـ پيش از ورود به تقاطعي كه علايم يا مأمور راهنمايي و رانندگي ندارند، بايد بايستند و سپس با احتياط كامل از تقاطع بگذرند.
 پ ـ پيش از رسيدن به گذرگاه پياده و در صورت حضور يا عبور اشخاص بايد وسيله‌نقليه خود را متوقف سازند و همچـنين با دادن علامت رانـندگان پشـت‌ سر را نيز به توقف دعوت نمايند تا پيادگان با آرامش عبور كنند.
 ت ـ هنگام برخورد با اتومبيل‌هاي مدارس كه براي سوار و پياده كردن دانش‌آموزان در حال توقف مي‌باشند، توقف نمايند تا دانش‌آموزان با ايمني كامل از عرض راه عبور كنند.
 ث ـ در تقاطع‌هاي همسطح راه‌آهن و يا راه‌آهن شهري، هنگامي كه علايم الكتريكي يا مكانيكي يا پرچم قرمز يا سوت قطار نزديك شدن آن را اعلام مي‌دارد يا دروازه عبور بسته شده يا در حال باز و بسته شدن است و يا مسير عبوري از روي ريل متراكم باشد، بايد لااقل در پنج متري علامت يا دروازه توقف كامل كنند تا قطار بگذرد و تقاطع براي عبور آزاد گردد.
 تبصره1ـ حركت در پوشش وسايل‌نقليه امدادي براي وسايل نقليه ديگر ممنوع است.
 تبصره2ـ در معابر متقاطع با راه‌آهن، حسب مورد، شهرداري‌ها يا وزارت راه‌ و ترابري موظف به ايجاد گذرگاه غيرهمسطح مي‌باشند.
 ماده162ـ رانندگان وسايل نقليه موتوري به ويژه اتومبيل‌هاي مدارس و وسايل‌نقليه كه حامل مواد خطرناك مي‌باشند، در محل تقاطع راه‌آهن هرچند علامتي وجود نداشته باشد بايد به طور كامل توقف كنند و پس از اطمينان از بي‌خطر بودن معبر، از تقاطع بگذرند. در هر حال هنگام عبور از روي ريل‌ها، مجاز به تعويض دنده نمي‌باشند.
 ماده163ـ ايستادن يا توقف وسايل‌نقليه در محل‌هاي زير ممنوع است:
 الف ـ پياده‌رو و گذرگاه پياده.
 ب ـ مقابل ورودي خيابان‌ها و جاده‌ها و كوچه‌ها يا ورودي و خروجي اتومبيل روي ساختمان‌ها.
 پ ـ داخل تقاطع.
 ت ـ در فاصله 15متري ميدان يا تقاطع يا سه‌راه‌ها يا تقاطع راه‌آهن.
 ث ـ در فاصله 15متري شيرهاي آب آتش‌نشاني و شيرهاي آب نصب شده در راه‌ها.
 ج ـ در فاصله 15 متري اطراف چراغ‌هاي راهنمايي و رانندگي و يا محل‌هايي كه توقف وسايل‌نقليه مانع ديد علايم راهنمايي و رانندگي بشود.
 چ ـ از ابتدا تا انتهاي پيچ‌ها.
 ح ـ در فاصله 15 متري ورودي و يا خروجي مراكز آتش‌نشاني، پليس و بيمارستانها و فوريت‌هاي پزشكي.
 خ ـ كنار وسايل نقليه‌اي كه خود متوقف مي‌باشند (توقف دوبله).
 د ـ روي پل‌ها و درون تونل‌ها و معابر در ارتفاع.
 ذـ در خيابان‌هايي كه پياده‌رو آن قابل عبور نبوده و پيادگان مجبورند از بخشي از سواره‌رو عبور كنند.
 رـ در ايستگاه‌هاي وسايل نقليه همگاني و حريم آنها كه با علايم راهنمايي و رانندگي مشخص است.
 ز ـ در محل‌هايي كه علايم راهنمايي و رانندگي مانند تابلوهاي توقف ممنوع و يا ايستادن ممنوع و يا خط‌كشي‌هاي شطرنجي در سطح تقاطع و يا معابر نيز دلالت بر ممنوعيت توقف نمايد.
 ژـ در هر نقطه از معابر در حال تعمير، شستشو و تعويض روغن و نيز در طول مسيرهاي ويژه اتوبوس و دوچرخه و همچنين در طول مسير و خط‌هاي عبور آزادراه‌ها.
 س ـ در جاهايي كه دستگاه توقف‌سنج (پاركومتر) نصب شده و يا توقف با كارت پارك يا انواع ديگر تجهيزات توقف‌سنج با علايم مشخص‌كننده، مجاز مي‌باشد، به‌علت پرداخت نكردن هزينه توقف و يا نداشتن كارت پارك مجاز و يا پايان زمان توقف.
 تبصره ـ مراجع مسئول موظفند هنگام استفاده از پاركومتر، كارت پارك و مشابه آنها و همچنين در محل‌هايي كه تابلوهاي ايستادن ممنوع، توقف ممنوع و حمل با جرثقيل و مانند آن نصب مي‌نمايند، به وسيله تابلو مستطيل شكلي در زير تابلوهاي ياد شده زمان‌هاي ممنوعيت توقف و حمل با جرثقيل را اعلان كنند.
 بخش هشتم ـ مقررات اختصاصي موتورسيكلت و دوچرخه
 ماده164ـ رانندگان و سرنشينان هرنوع موتورسيكلت و دوچرخه موتوردار بايد به كلاه ايمني مجهز باشند و در طول حركت از آن استفاده نمايند.
 ماده165ـ رانندگان موتورسيكلت نبايد در يك خط عبور به موازات و در كنار خودروها حركت كنند.
 ماده166ـ رانندگان موتورسيكلت بايد هنگام رانندگي تنها روي زين موتورسيكلت بنشينند و حق ندارند شخص ديگري را بر ترك سوار كنند، مگر آنكه در ترك نيز يك زين كامل برابر استاندارد ساخت موتورسيكلت نصب شده يا موتورسيكلت داراي يدك پهلو (سايدكار) باشد.
 ماده167ـ عبور موتورسيكلت و موتورگازي و دوچرخه‌سوار از پياده‌رو و وسط دستجات، بازار و نقاط شلوغ ممنوع است.
 ماده168ـ موتورسيكلت‌سواران و دوچرخه‌سواران حق ندارند هنگام رانندگي بار نامتعارف و اشياي ديگري حمل كنند يا حركت نمايشي يا اعمالي انجام دهند كه نيازمند برداشتن دست‌هاي آنان از روي فرمان باشد.
 ماده169ـ راندن موتورسيكلت، موتورگازي و دوچرخه هنگام لغزنده بودن راه‌ها ممنوع است.
 ماده170ـ رانندگي با دوچرخه فاقد زين ممنوع است.
 ماده171ـ دوتركه سوار كردن اشخاص روي دوچرخه ممنوع است، مگر آنكه زين اضافي استاندارد براي اين كار داشته باشد.
 ماده172ـ دوچرخه‌سواران مكلفند:
 الف ـ هنگام حركت به‌طور كامل از طرف راست راه عبور نمايند و براي گذشتن از وسايل‌نقليه‌‍اي كه در كنار راه توقف كرده‌اند منتهاي احتياط را به عمل آورند.
 ب ـ در صورت زياد بودن تعداد دوچرخه‌سواران، بايد در يك رديف حركت كنند، مگرآنكه معبر ويژه‌اي براي آنها اختصاص داده شده باشد. در اين صورت حق ندارند بيرون معبر ويژه عبور و مرور نمايند.

بخش سوم آيين‌نامه راهنمائی و رانندگی